Rob Stroeks, Holland Innovation Network Tokyo (Innovatie Attaché Netwerk Tokio).
1 november 2018
Samenvatting
De nieuwe Waterstofgezant Noé van Hulst kreeg tijdens Hydrogen Energy Ministerial Meeting in Tokyo een goede indruk van de snelle internationale ontwikkelingen voor waterstof, en de prominente positie die Nederland hierin heeft.
Hij doet een oproep aan posten om trends en ontwikkelingen op gebied van waterstof nauwgezet te gaan volgen.
Politieke bijeenkomst: Hydrogen Energy Ministerial Meeting in Tokio
Nederland is internationaal een van de sleutel-landen bij de invoering van waterstof-infrastructuur over de hele keten: van de supply chain (productie, transport en opslag) tot gebruik in mobiliteit, industrie, energiesector en de gebouwde omgeving. De verwachtingen over de Nederlandse rol zijn dan ook hoog, zo vertelden publieke en private kopstukken van de belangrijkste landen op 23 oktober in hartje Tokio aan Noé van Hulst. De kersvers door Minister Wiebes aangestelde Waterstofgezant was inderhaast aanwezig op de Hydrogen Energy Ministerial Meeting (HEMM), waar een politiek statement (bijlage) door de deelnemende landen werd afgegeven. DG Roald Lapperre van I&W vertegenwoordigde Nederland en stelde Van Hulst in zijn officiële speech voor aan het politieke veld. De rest van de dag werd daarna als vanzelf gevuld met uitgebreide gesprekken met de VS, Japan, Frankrijk, Australië, EU (FCH-JU) en andere landen die proactief zijn met de waterstofagenda. Nederland werd daarbij steeds genoemd als ‘key partner’, een van de actiefste landen in Europa, belangrijk over de hele waterstoflinie. Shell was een van de grote private spelers die presenteerden tijdens de openbare conferentie die dag.
Samenwerking EZK en I&W over de hele linie
In Nederland is veel in beweging nu. Er zijn veel waterstof-initiatieven in de markt. Was tot medio 2017 de aandacht voor waterstof vooral gericht op mobiliteit, anno oktober 2018 wordt er in het kader van het Klimaatakkoord een voorstel uitgewerkt voor een programma van aanpak over de hele linie, van overheid tot industrie, en van investeerders tot kennisinstellingen. Deze programmatische aanpak zal vooral gericht zijn op kostenreductie en opschaling. Om te komen tot een realistische positie van waterstof die voor langere tijd stand houdt is verankering in het Klimaatakkoord essentieel. I&W investeert de komende jaren in de uitrol van waterstoftankinfrastructuur en inzet van waterstof bij het zware transport en het personenvervoer. EZK zal inzetten op innovatie, pilots en opschaling, waar mogelijk doen de beide ministeries dat in internationale samenwerking en een duidelijke inzet op Europa en de Benelux. Het ministerie van EZK bouwt daarbij voort op publicaties uit het kennisveld, zoals Contouren van een Routekaart Waterstof (maart 2018, TKI-Nieuw Gas, in opdracht van EZK) en Adviesrapport ‘Elektrochemische Conversie & Materialen – Naar een CO2-neutrale energievoorziening in 2050’(september 2017, ECCM). Inzet op waterstof is belangrijk voor zowel de verduurzaming van de industrie (vervangen van fossiele brandstoffen en grondstoffen) als voor de energievoorziening (systeemintegratie, seizoensopslag, flexibiliteit). Ook belangrijk zijn de ontwikkelingen op gebied van CCS. Als dat in Nederland mogelijk wordt, kan ons land wellicht inzetten op binnenlandse blauwe waterstof (productie uit aardgas in combinatie van Carbon Capture & Storage). Hiermee kan op korte termijn grootschalige CO2-reductie mogelijk worden en kan de waterstofmarkt sneller worden ontwikkeld.
Internationale agenda onmisbaar
Belangrijk in de ontwikkeling van waterstof over de hele linie is het besef dat we het niet alleen kunnen. Internationale samenwerking is vitaal, zowel binnen Europa als daarbuiten. Hier ligt de belangrijkste rol van Waterstofgezant Van Hulst, die net begonnen is maar in Tokio meteen een goede indruk kreeg van de internationale spelers: “Binnen Europa moet je denken aan een Penta-lateraal Forum, met landen als Frankrijk, Duitsland, Benelux en daarbuiten ook Noorwegen, Denemarken, Zweden en VK. Daarbuiten lijkt het voor Nederland belangrijk om nauw op te trekken met Australië, Japan en de VS (vnlk. Californië). Ook China is een niet te veronachtzamen speler op het gebied van waterstof. Op korte termijn kun je daarmee kosten delen en barrières weghalen. Op langere termijn blijven we zo opkomende markten monitoren. Waterstof zou op termijn een forse wereldmarkt kunnen worden waarbij dus ook invoer in Nederland van elders geproduceerde waterstof relevant wordt.
Actie!
Het is volgens Van Hulst dan ook van groot belang de trends en ontwikkelingen in de belangrijkste landen op de voet te volgen, en een netwerk aan te leggen met de belangrijkste publieke en private spelers. “Gezien de inzet op innovatie, pilots en opschaling”, aldus Van Hulst, “is in deze fase een belangrijke rol weggelegd voor Innovatie-attachees. Zij houden voeling met het veld en schakelen op het juiste moment met NFIA en Handelsraden van BZ op de post.”
Belangrijke momenten:
- Renewable and Clean Hydrogen Innovation Challenge (Mission Innovation), Berlijn, 17-18 oktober 2018
- Hydrogen Energy Ministerial Meeting (HEMM), Tokio, 23 oktober 2018
- 30th Steering Committee Meeting IPHE, Zuid-Afrika, 14-15 december 2018
- Voorgenomen bezoeken Minister Wiebes naar Parijs en Berlijn, 2018/2019
- Side event waterstof tijdens G20 Ministerial Meeting on Energy Transitions and Global Environment for Sustainable Growth, Japan, 15-16 juni 2019
- Volgende Hydrogen Energy Ministerial Meeting, Tokio, oktober 2019
————
Bijlage: Tokyo Statement
Chair’s Summary of Hydrogen Energy Ministerial Meeting
23 October 2018 Tokyo, Japan
The Ministers and Delegates responsible for hydrogen energy within their respective countries met in Tokyo, Japan on 23 October 2018 to promote cooperation on research, development and deployment of hydrogen technologies within their societies. Together, they shared the view that hydrogen can be a key contributor to the energy transitions underway to a clean energy future and an important component of a broad-based, secure, sustainable and efficient energy portfolio.
Hydrogen can be produced from diverse sustainable sources including renewable energy, nuclear and fossil fuels using carbon dioxide capture, utilization and storage. In turn, numerous sectors including transportation, industrial manufacturing, heat and power generation can use hydrogen. Fuel cell technologies efficiently generate electricity and heat from hydrogen. Also, hydrogen stands out for its versatility and storage capability. It can contribute to economic growth as well as energy security while simultaneously protecting the environment by improving air quality and reducing greenhouse gas emissions.
The Ministers and Delegates confirmed the value of collaborating on the following agenda to accelerate progress in hydrogen technologies, contributing to a “Hydrogen Society”, as part of a broad energy portfolio − a clean, more prosperous and secure energy future worldwide supported by using hydrogen in society where appropriate, across the energy, transportation, and industry sectors.
- Collaboration on Technologies and Coordination on Harmonization of Regulation, Codes and Standards
- Coordinate and collaborate on hydrogen related technologies including fuel cell electric vehicle technologies, such as hydrogen storage and other components, hydrogen infrastructure, and fueling protocols for hydrogen stations.
- Coordinate with industry to enable harmonization of relevant regulations, codes and standards such as those for refueling stations, for heavy duty transportation, for energy storage, for technologies supporting sectoral integration, for maritime and other applications, all to support a global marketplace.
- Promotion of Information Sharing, International Joint Research and Development Emphasizing Hydrogen Safety and Infrastructure Supply Chain
- Collaborate on research and development and facilitate project implementation of technologies for reducing hydrogen supply chain costs and increasing the supply and usage of hydrogen.
- Further promote research and collaboration in energy storage, power and heat generation to ensure the most effective use of hydrogen in industry and transport sectors.
- Share information, lessons learned and best practices on hydrogen safety to enable safe and sustainable production, delivery, storage and infrastructure operation.
- Collaborate on research and development of risk assessment and mitigation tools and models to enable the safe and sustainable use of hydrogen technologies within society across applications.
- Study and Evaluation of Hydrogen’s Potential across Sectors Including Its Potential for Reducing Both CO2 Emissions and Other Pollutants
- Collect, analyze and share data to evaluate the potential of hydrogen and its effect on CO2 and other emissions reduction, both upstream and downstream across a variety of hydrogen production pathways.
- Share information on pathways to sustainably produce, deliver, store and use hydrogen across sectors with minimal ecological impact and at low cost to ensure both economic and environmental viability.
- Assess resource availability for hydrogen production including primary energy resources, CO2 storage and water availability.
- Investigate cost structure, value chain organization and business models so as to evaluate the potential of renewable hydrogen to compete with fossil fuels at large scale.
- Further develop integrated energy systems analysis and scenarios to assess opportunities and challenges, and to evaluate potential pathways to a hydrogen-enabled clean energy future.
- Communication, Education and Outreach
- Work together to promote appropriate outreach and awareness programs and initiatives to educate a broad range of stakeholder groups about hydrogen and fuel cell technologies.
- Share information on “train the trainer” programs to increase the widespread understanding of hydrogen and to build awareness of hydrogen solutions, especially in terms of safety.
Ministers and Delegates requested the leading organizations including the International Energy Agency, the International Partnership for Hydrogen and Fuel Cells in the Economy, Clean Energy Ministerial, and Mission Innovation to take actions on these issues individually and collaboratively. Cooperation in the context of the G20 and of the United Nations Framework Convention on Climate Change is also considered important.
Bron: http://www.meti.go.jp/english/press/2018/1023_007.html
