Hoe het Japanse hoger onderwijs steeds internationaler wordt

Origineel gepubliceerd op de site van Agentschap NL.

Samenvatting

Het Japanse ministerie van Onderwijs werkt hard aan de internationalisering van universiteiten. Het ministerie wil stimuleren dat meer studenten in het buitenland gaan studeren en tegelijkertijd dat buitenlandse studenten naar Japan komen. Tot de belangrijkste initiatieven op dit gebied behoren het Global 30 Project, het Re-Inventing Japan Project, het Project for the Promotion of Global Human Resource Development, de Japanese Government Scholarships, de University Education and Global Human Resource Development for the Future voorstellen en het Super Global University Project.

Inleiding
De mobiliteit van studenten aan het hoger onderwijs kan een belangrijke component zijn van hun opleiding. Vooral als zij later in hun leven en werk willen kunnen omgaan met internationale aspecten van maatschappelijk issues, zoals bijvoorbeeld milieu, klimaat en energie, maar ook van domeinen als politiek, beleid en business.

Wereldwijd neemt de mobiliteit van hoger onderwijs-studenten toe. Waren er in 2000 nog twee miljoen studenten die buiten de eigen landsgrenzen studeerden, in 2010 waren dat er al meer dan vier miljoen.

Buitenlandse studenten naar Japan
In 2003 bereikte Japan zijn doel met 100.000 buitenlandse studenten die in Japan kwamen studeren. In 2008 stelde Japan zich een nieuw doel: 300.000 studenten op basis van uitwisseling. Tussen 2008 en 2010 zat de groei er nog in met vier tot zeven procent per jaar. In 2010 werden 141.000 studenten aangetrokken. Na de drievoudige ramp in 2011 stabiliseerde dit aantal rond de 138.000 in 2012. In vergelijking met andere OESO-landen ligt Japan met 3,1 procent buitenlandse studenten van het totaal van de inschrijvingen beneden het gemiddelde van 7,1 procent.

Japanse studenten naar het buitenland
Sinds 2004 vermindert het aantal Japanse studenten dat naar het buitenland gaat om te studeren. In 2010 is het aantal met zeventig procent teruggelopen van een piek van 58.000. Als oorzaken worden genoemd de geringe actieve interesse voor het buitenland van Japanse studenten, hun matige Engels en de slechte inpasbaarheid van de buitenlandse studieperiode in het Japanse systeem van inhuren en aannemen van afgestudeerden.

Fig. 1. Dertien universiteiten van Global 30 met onderwijs in het Engels.

Ambities en maatregelen
Om deze trend te doorbreken, dient Japan via overheid, bedrijfsleven en universiteiten een gezamenlijke inspanning te leveren, aldus onderwijsminister Hakubun Shimomura. MEXT, het Japanse ministerie voor Onderwijs, Cultuur, Sport en Wetenschap & Technologie, heeft dan ook verschillende maatregelen genomen om de internationalisering van universiteiten te versnellen. (1) Eén van de belangrijkste maatregelen is het Global 30 Project dat een netwerk van universiteiten moet creëren voor dit proces van internationalisering. (2) Het Global 30 Project werd gelanceerd in 2009 om het streefdoel van 300.000 studenten te halen. Het ministerie selecteerde hiervoor dertien universiteiten, die elk twee tot vier miljoen euro per jaar ontvangen gedurende een periode van vijf jaar om te internationaliseren (zie fig. 1 en tabel 1). De Japanse universiteiten dienen een aantrekkelijke omgeving te creëren voor buitenlandse studenten, door in het Engels college te geven en onderwijs en onderzoek van kwaliteit te bieden. Door het Global 30 Project is het aantal studenten van 16.000 in 2008 (13,5 procent van het totaal aantal buitenlandse studenten) gestegen tot 28.000 in 2013 (20,6 procent van het totaal). Ook het aantal buitenlandse faculteitsmedewerkers groeide met 700 van 2374 in mei 2008 tot 3097 in maart 2013. Nu zijn er meer dan 155 nieuwe studieprogramma’s in het Engels voor het verkrijgen van een graad.

In 2011 werd vervolgens het Re-Inventing Japan project gestart dat samenwerking in onderwijsprogramma’s tussen Japanse en buitenlandse universiteiten ondersteunt en de wederzijdse erkenning van de verzamelde studiepunten en diploma’s regelt voor verdere versoepeling van de uitwisseling van studenten. (3) In 2012 begon MEXT met het Project for the Promotion of Global Human Resource Development voor Japanse studenten die in het buitenland willen gaan studeren. Het project financiert speciale studieprogramma’s bij buitenlandse universiteiten en taallessen voor studenten. (4)

Om het aantal buitenlandse studenten in Japan nog verder op te voeren voorziet MEXT in de financiële ondersteuning van buitenlandse studenten via Japanese Government Scholarships en andere steun in samenwerking met lokale overheden voor de dagelijkse levensbehoeften en hulp bij het zoeken van een baan na het examen. (5) Ondertussen werkt MEXT aan zaken als de steun van Japanse universiteiten aan in het buitenland verblijvende studenten, hun taalvaardigheid en aan de financiële lasten verbonden aan het studeren in het buitenland. Ook is afstemming van de studieperiode in het buitenland met de periode waarin Japanse studenten normaal op zoek gaan naar een eerste baan van belang voor de aantrekkelijkheid om in het buitenland te gaan studeren. Doorgaans werven Japanse bedrijven pas afgestudeerden in april en nauwelijks in de herfst of de rest van het jaar.

Internationalisering van universiteiten
Minister Shimomura is behalve minister van MEXT ook minister voor “Rebuilding Education”. De regering Abe heeft een speciale adviesraad opgericht, de Education Rebuilding Implementation Council, die zich richt op de hervorming van universiteiten en de opleiding mensen die internationaal kunnen opereren. In mei dit jaar publiceerde deze raad een serie voorstellen onder de titel: University Education and Global Human Resource Development for the Future. (6) De belangrijkste punten van deze voorstellen zijn:

- Het aantrekken van complete onderwijseenheden en programma’s van buitenlandse top-universiteiten onder aanmoediging van Japanse universiteiten om ook programma’s bij buitenlandse universiteiten op te zetten.

- Speciale steun aan Super Global Universities, die buitenlandse faculteitsmedewerkers inhuren, het aantal onderwijsprogramma’s in het Engels verhogen. (7)

- Publiek-private samenwerking voor verdubbeling van het aantal Japanse studenten die in het buitenland studeren van de ongeveer 60.000 nu tot 120.000.

- Het opzetten van universiteitsbureaus in het buitenland om de acceptatie van buitenlandse studenten in Japan te bevorderen en hen financiële ondersteuning te geven met als doel 300.000 in het buitenland studenterende Japanse studenten.

- Op deze wijze wil MEXT van de Japanse universiteiten internationale universiteiten maken. Naast het lopende Global 30 Project zal het Super Global University Project van start gaan in het nieuwe fiscale jaar 2014 dat in april begint.

Global 30’s dertien universiteiten

Ritsumeikan University

Sophia University

Tohoku University

University of Tokyo

University of Tsukuba

Waseda University

Tabel 1. Links naar de 13 Global 30 universiteiten.

Private inspanningen
De Japanse werkgeversorganisatie Keidanren ondersteunt de internationaliseringsinspanningen van de universiteiten. Keidanren heeft in 2012 het Global-Minded Human Resources Scholarships-programma voor Japanse studenten opgezet. Dit is een programma voor Japanse studenten die in het buitenland willen studeren. (8) Vorig jaar waren er bijna 400 aanvragen. Hiervan heeft de federatie er 38 gehonoreerd. Keidanren organiseert ook carrièrebeurzen en speciale businessopleidingen voor studenten met docenten uit het bedrijfsleven.

Bronnen: