Japanse ICT gaat voor goud in 2020

Mihoko Ishii, NOST Tokyo (Innovatie Attaché Netwerk Tokio)

Origineel gepubliceerd op de site van RVO.

Samenvatting

Eind juni heeft Japan herhaald dat het in 2020 ’s werelds meest geavanceerde ICT-land ter wereld wil zijn en hoopt dit te kunnen laten zien tijdens de Olympische zomerspelen in Tokio van dat jaar. Onder leiding van de CIO Koichi Endo, gaat de Japanse overheid strategische stappen zetten in de ICT-sector.

Nieuw beleid

Op 18 juni heeft de Liberale Democratische Partij (LDP), de partij van Premier Abe, officieel het nieuwe ICT beleid Digital Japan 2014 aan de regering voorgesteld. Hierin wordt beschreven dat Japan tijdens de Olympische zomerspelen in Tokio gebruik wil maken van verschillende ICT technologieën. Het invoeren van een ‘Super ID’, de meertalige en draagbare ‘Super Navigatie’, ‘Super Portemonnee’ en ‘Super Waaier’ als toegangspas zijn vooral bedoeld voor de buitenlandse bezoekers. Ook het ontwikkelen van infrastructuur zoals gratis wifi tot aan de top van de Fuji berg (3,776 meter hoog), draadloze oplaadsystemen, muren en ramen voorzien van dunne-film zonnecellen en batterijen zijn onmisbaar. Verder worden voorbeelden genoemd zoals, 4K/8K ultra hogedefinitie-televisie, onderhoud van pijpleidingen met robots en terrorismebestrijding. De voorgestelde plannen zijn terug te vinden in de net gepubliceerde beleidsstrategie “Verklaring omtrent ‘s werelds meest geavanceerde ICT-land (bijgewerkte versie)” (*1). In dit kader hebben ook de verschillende ministeries hun strategieën uitgesproken. (1)(2)(3)(4)

Nationale ambities

De Japanse overheid heeft sinds de ingang van de basiswet voor ICT (*2) en de start van ‘het　 Hoofdkantoor voor IT-Strategie’ (*3) in januari 2001, verschillende strategieën geïmplementeerd. Onder leiding van de toenmalige premier Junichiro Koizumi richtte het eerste vijfjarenplan (e-Japan, 2001) zich vooral op het ontwikkelen van de breedband infrastructuur en het effectieve gebruik van bestaande IT-activiteiten. Het tweede vijfjarenplan (IT New Reform Strategy, 2006) maakte een stap van ‘elektronisch’ naar ‘ubiquitous’ en had tot doel dat in 2010 iedereen overal en altijd kon aansluiten op het alomtegenwoordig netwerk. (**1)

In 2009 kwam het derde vijfjarenplan (i-Japan, 2009). De ‘i’ staat voor ‘inclusie & innovatie’ en aandacht gaat uit naar een goed functionerende e-Government, nieuwe activiteiten in de medische- en gezondheid sector zoals het implementeren van het elektronische patiëntdossier. Ook wordt aandacht besteed aan ICT onderwijs om de groeiende behoefte voor goed opgeleide ICT professionals te faciliteren. Met de benoeming van het plaatsvervangend hoofd van het Cabinet Secretariat tot een overheids-CIO in 2013 hoopt Japan als één samenwerkende overheid strategisch in te kunnen zetten op ICT activiteiten. In de verklaring “’s werelds meest geavanceerde ICT land” is opnieuw beschreven dat Japan onder leiding van deze CIO in het jaar van het Olympische spelen in Tokio, nummer één ter wereld wil zijn op dit gebied. (6)

Grote industriesector

Net zoals voor vele andere landen, is ICT een onmisbare factor voor Japan en draagt het in grote mate bij aan de economische groei. Het marktaandeel voor ICT was in 2011 ongeveer 598,5 miljard euro, 9 procent van de totale industrie. Hoewel de groei van deze sector vanaf 2008 achteruit is gegaan, blijft het nog steeds de grootste industriesector van het land (figuur 1, 2).

Figuur 1: Marktgrootte 2011 (op basis van nominale binnenlandse productie) (bron: MIC (7))

Figuur 2: Ontwikkeling marktgrootte (bron: MIC (7))

In 2011 waren er bijna zesduizend bedrijven in de ICT-sector actief. Samen zijn deze goed voor circa 1,5 miljoen arbeidsplaatsen en een totale omzet van 308,6 miljard euro. De drie grootste ICT-sectoren waren telecommunicatie (38%), software (26%) en informatie (14%). (7)

R&D

Volgens het Japanse bureau voor de statistiek waren de R&D-uitgaven in 2011 126,9 miljard euro. 70 procent (89,6 miljard euro) is afkomstig van de industrie waarbij 32,5 procent uit de ICT sector (29,1 miljard euro). Van de vier prioriteitsgebieden life sciences, ICT, milieu en nanotechnologie van het toenmalige vijfjarenplan voor wetenschap en technologie, spendeert de ICT-sector met 18,7 miljard euro net iets minder dan de life sciences sector (figuur 3). De private ICT-sector is werkgever voor bijna tweehonderdduizend onderzoekers, ongeveer een vierde van alle onderzoekers in het land. (8)

Figuur 3: Ontwikkeling R&D uitgaven op vier prioriteitsgebieden derde W&T vijfjarenplan (bron: MIC (8))

CSTI

De Council for Science, Technology and Innovation (CSTI *4) binnen het Cabinet Office (CAO *5) is de controletoren van het Japanse geïntegreerde wetenschaps-, technologie- en innovatie- (WT&I) beleid waarbinnen de Japanse ministeries van informatietechnologie (MIC*6), economische zaken (METI *7), land, infrastructuur en transport (MLIT *8), onderwijs (MEXT *9) en landbouw (MAFF *10) gezamenlijk optreden. De CSTI is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van het WT&I vijfjarenplan en de jaarlijkse WT&I begroting. Een belangrijk onderdeel van CSTI is de ICT-Working Group (ICT-WG) binnen de ‘raad voor volgende generatie infrastructuur’ (*11). De ICT-WG is in november 2013 van start gegaan en geeft adviezen aan CSTI.

Tot aan het derde W&T vijfjarenplan werd aandacht besteed aan het ontwikkelen van ICT technologieën zelf, maar het vierde W&T vijfjarenplan (2011-2015) richt meer op het gebruik van de ICT infrastructuur of technologie als een basis element om maatschappelijke uitdagingen op te lossen. ICT is belangrijk voor de economische groei en is een overkoepelend thema voor prioriteitsectoren zoals energie, gezondheid en vergrijzing en de volgende generatie infrastructuur. Innovatieve systemen zoals neuromarketing, cyber physical systems, en diverse plaatsbepalingsystemen moeten gereed zijn in het jaar 2020. Daarvoor zijn zowel soft- als hardwareontwikkeling in neurowetenschappen, netwerk, cyber security, big data, sensoren, draagbare apparaten, virtuele communicatie en alternatieve ondersteunende communicatie systemen onmisbaar.

Sinds kort zijn er verschillende projecten van het nieuwe initiatief SIP (*12) van start gegaan. Dit initiatief is één van de speciale begrotingsposten van het CAO en wordt gefinancierd vanuit de begroting van het CAO en niet uit die van de ministeries. Voor 2014 is er 365 miljoen euro beschikbaar. Van dit bedrag wordt 65 procent verdeeld over tien prioriteitsprojecten. De resterende 35 procent wordt besteed door ‘het Hoofdkantoor voor gezondheidszorg en medische strategie’ (*13) aan het realiseren van een gezonde en actieve vergrijzende samenleving, een van de steunpilaren van de groeistrategie, Abenomics (**2). Hieruit zijn drie projecten gekozen op het thema ‘volgende generatie infrastructuur’ waarvoor in totaal 60,9 miljoen euro is begroot. De door CSTI gekozen projectdirecteuren komen uit het bedrijfsleven of van onderzoeksinstituten en werken direct onder aansturing van het CAO. Voor de drie projecten zijn dat de heer Hiroyuki Watanabe van Toyota (autonoom rijsysteem), professor Yozo Fujino van Tokyo University (beheer en onderhoud van infrastructuur) en professor Masayoshi Nakashima van Kyoto University (rampenbeheer). Met deze structuur hoopt Premier Abe nadruk te kunnen leggen op innovatie, waarbij R&D resultaten worden omgezet in oplossingen voor de industrie en de maatschappij door gezamenlijk aanpak van verschillende ministeries. (9)

MIC

De ‘raad voor ICT-strategie en groeibeleid’ (*14) binnen het MIC houdt zich bezig met het stimuleren van de ICT-strategie die vorig jaar februari van start is gegaan. Onder leiding van MIC minister Yoshitaka Shindo komen vertegenwoordigers van Sumitomo Corporation, KDDI, NTT Data, denktank van Mitsubishi, Nomura en SophiaBank, Universiteiten van Tokyo, Tohoku, Keio, Waseda, Nara Institute of Science and Technology bijeen.

In juni 2014 hebben zij de nieuwe strategie Smart Japan ICT Strategy gepubliceerd. Dit is een opvolger van de eerste ICT groeistrategie die vorig juni gepubliceerd werd. De Smart Japan ICT Strategy is een overkoepelende strategie voor het nationaal en internationaal beleid. Hiermee hoopt MIC meer samenwerking te kunnen creëren en bij te kunnen dragen aan de nationale ambities.

Specifiek gaat MIC zich richten op een aantal prioriteitsprojecten zoals slimme steden met gebruik van ICT en geo-informatie, slimme landbouw, 4K/8K ultra hogedefinitie-televisie, digitalisering van overheidsdiensten, ICT-oplossingen voor de medische- en gezondheidszorg sectors, rampenbestrijding en ITS (*15). Platforms voor big data en open data waar gegevens hergebruikt kunnen worden staan ook hoog op de agenda. Ontwikkeling in meer beschikbare wifi en alomtegenwoordige netwerken zijn ook van belang. Onderzoek naar nieuwe technologieën zoals draagbare apparaten, sensoren, robots (inclusief neurowetenschap en bioinformatica) en meer netwerkcapaciteit is essentieel om deze projecten te realiseren. Vooral het opleiden van professionals op dit gebied is nodig. Ook van belang is het stimuleren van databeveiligingssystemen (figuur 4, 5). (10)

Figuur 4: Nationaal ICT beleid door MIC (bron: MIC presentatie (10))

Figuur 5: Internationaal ICT beleid door MIC (bron: MIC presentatie (10))

Jaarlijks financiert het programma SCOPE (*16) de MIC-prioriteitsthema’s en projecten door jonge en MKB-onderzoekers. Onderzoek naar effectief gebruik van radiofrequentieruimte en volgende generatie communicatie technologieën, het stimuleren voor meer ICT-gebruik in regionale activiteiten maken hier ook deel van uit. In 2013 werden 115 projecten gekozen voor een totaal budget van 17,2 miljoen euro.

MIC heeft ook voor samenwerking gezorgd tussen de EU-landen en Japan door een gezamenlijke oproep voor projecten voor te stellen. Thema’s waren optische en draadloze communicatie en internetbeveiliging. Vanaf september zullen de laatste projecten van deze samenwerking van start gaan. (11)(12)(13)

NICT

Het nationale instituut voor informatie en communicatie (NICT *17) is het enige publieke onderzoeksinstituut voor de Japanse ICT-sector. Het huidige vijfjarenplan (2011-2015) geeft aandacht aan R&D- en fundamenteel onderzoek op technologiegebieden zoals netwerk, meertalige communicatie, elektromagnetische sensoren en geavanceerde ICT (figuur 6). Zo hoopt NICT bij te dragen aan maatschappelijke vraagstukken zoals vergrijzing, medische zorg, onderwijs en veiligheid. (14)

Network Technologies (Network Research Headquarters)	Photonic Network Technologies (Photonic Network Research Institute)
	Wireless Network Technologies (Wireless Network Research Institute)
	Network Security Technologies (Network Security Research Institute)
Universal Communications Technologies (Universal Communication Research Institute)	Multilingual Communications Technologies
	Ultra-Realistic Communications Technologies
	Contents and Service Technologies
Applied Electromagnetic Technologies (Applied Electromagnetic Research Institute)	Electromagnetic Sensing and Visualization Technologies
	Electromagnetic Environment Technologies
Advanced ICT (Advanced ICT Research Institute )	Brain & Bio ICT
	Nano ICT
	Quantum ICT
	Terahertz ICT

Figuur 6: Specifieke onderzoeksthema’s NICT (bron: NICT (14))

METI

METI is begin juni 2014 van start gegaan met de nieuwe ‘raad voor gegevens-gedreven innovatie’ (*18). METI ziet grote economische potentie door meer collectief gebruik, hergebruik of het onderling verbinden van big data in bijvoorbeeld de landbouw, gezondheidszorg en medische sectoren.

Hoewel vele organisaties al gebruik maken van eigen big data om interessante nieuwe business te creëren of een verbetering aan te brengen in de huidige service, vindt METI dat het aantal succesverhalen en het delen van gegevens onderling nog vrij beperkt is. Hier hoopt METI met deze nieuwe raad voor gegevens gedreven innovatie een nieuwe draai aan te kunnen geven. (15)

* wisselkoers: 100 yen = 0,73 euro

*1: Declaration to be the World’s Most Advanced IT Nation (June 2014)

*2: Basic Act on the Formation of an Advanced Information and telecommunications Network Society

*3: IT Strategic Headquarters, National Strategy office of Information and Communications Technology, Cabinet Secretariat]

*4: CSTI (Council for Science, Technology and Innovation)

*5: CAO (Cabinet Office)

*6: MIC (Ministry of Internal Affairs and Communications)

*7: METI (Ministry of Economy, Trade and Industry)

*8: MLIT (Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism)

*9: MEXT (Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology

*10: MAFF (Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries)

*11: Strategic Council for Next Generation Infrastructure