Paul op den Brouw, NOST Tokyo
Origineel gepubliceerd op de site van Agentschap NL.
Samenvatting
De tien OV-chipkaarten die in tien verschillende regio’s in Japan worden gebruikt kunnen nu in elke regio gebruikt worden. Een reiziger uit Tokio kan nu zijn OV-chipkaart ook in Kyoto gebruiken. Hij hoeft daar geen los kaartje of een nieuwe regionale OV-chipkaart te kopen. Ook kan hij daar zijn kaart gebruiken om te pinnen in winkels, restaurants en hotels, die aangesloten zijn op e-money.
Introductie van de OV-chipkaart in Japan
Meer dan tien jaar geleden lanceerde spoorwegmaatschappij JR East de eerste OV-chipkaart in Japan. Al tussen 1988 en 1989 was een begin gemaakt met het testen van verschillende experimentele chipkaarten. Na een drietal veldtesten werd de Suica, een prepaid contactloze chipkaart uiteindelijk in november 2001 in Tokio geïntroduceerd. Tegenwoordig is deze ‘touch and go’ kaart volledig geaccepteerd door de gebruikers van trein, metro en bus. Voor meer dan tachtig procent van de reizen in Tokio en wijde omgeving wordt deze OV-chipkaart gebruikt en meer dan 42 miljoen reizigers hebben deze kaart. Het gebruik van tickets met een magnetische strip neemt steeds verder af. Tegenwoordig kan de kaart ook gebruikt worden om mee te pinnen in winkeltjes in de buurt van stations of te betalen in restaurants en hotels. Ook kunnen er punten mee gespaard worden.
Na de introductie van de Suica werden in andere grote steden van Japan nog negen andere prepaid chipkaarten voor openbaar vervoer geïntroduceerd: Icoca (JRWest), PiTaPa (Surutto Kansai), Toica (JRCentral), PASMO (PASMO bestrijkt publieke en private trein- en busdiensten in Tokio en omgeving), nimoca (Nishi-Nippon Railroad), Kitaca (Hokkaido Railway Company), Sugoca (Kyushu Railway Company), Hayakaken (Fukuoka City) en manaca (Nagoya Transportation Development Organization). (1)
Alle OV-chipkaarten maken gebruik van FeLiCa (Felicity Card). Dit is de contactloze RFID smart card van Sony en de de facto standard in Japan, die behalve in vervoerskaarten ook gebruikt wordt voor elektronische betaalkaarten (e-money). (2)
Van lokaal naar regionaal en nationaal gebruik (mutual usage service)
Toen de Suica werd gelanceerd waren er nog de nodige problemen door de complexiteit van de toenmalige netwerken voor diensten en betalingen. Zo was er de magnetische strip kaart, PASSNET, die vervoer op de lijnen van 22 verschillende treinbedrijven mogelijk maakte en de multi-buskaart die door 62 busbedrijven werd gebruikt. Vooral overstappen tussen deze lijnen en JREast maakte een naadloos kaartgebruik vrijwel onmogelijk. Voor de introductie van de PASMO hebben alle lokale publieke en private vervoerspartijen in Tokio en omgeving de conclusie getrokken eerst samen R&D te doen voor de lancering van deze gezamenlijke OV-chipkaart.
Voor gebruik van de Suica en PASMO op elkaars lijnen in Tokio moesten vervoerbedrijven de specificaties van hun kaartsystemen delen. Automatische kaartverkoop machines, toegangspoorten en de software voor berekening van de ritprijs moesten onderling afgestemd worden. Omdat een fout in de software enorme gevolgen kon hebben voor het hele systeem, zijn geleidelijk aan alle denkbare varianten in reispatronen getest. Zo werden er een miljard verschillende trajecten met bijbehorende ritprijs geanalyseerd. En werd er 400.000 keer geoefend met operationele testen tussen de machines en systemen van de verschillende vervoerders. Ook werd de vervoerskaart geschikt gemaakt voor het pinnen van kleine geldbedragen waardoor het gemak voor de reiziger nog verder is toegenomen. Wat weer enorm heeft bijgedragen aan de wijde verspreiding van de kaart.
Dit jaar is men zo ver dat alle tien OV-chipkaarten op alle tien vervoerssystemen zijn te gebruiken. De spreiding en het gebruik van kaarten is in alle regio’s zo groot dat wederzijds gebruik economisch rendabel is geworden. Hoewel de tien vervoerssystemen al gebruik maakten van een meer dan tien jaar geleden door het Congress of Japan Cybernetics vastgestelde norm, bleken er tussen de vervoerders kleine verschillen te bestaan in de werking van de apparatuur en de software. Daarom werd ook deze keer weer langdurig met alle OV-chipkaarten getest. De kaarten kunnen nu ook overal gebruikt worden om te pinnen. Het resultaat is dat er momenteel meer dan 82 miljoen kaarten in omloop zijn, die gebruikt kunnen worden bij 150 vervoersbedrijven op 4.275 stations door het hele land (en ruim 20.000 bussen). Dit is bijna de helft van alle stations in Japan (9000). Het gebied waar de kaarten gebruikt kunnen worden omvat 100 miljoen mensen (totale bevolking 128 miljoen). Het aantal aangesloten winkels is meer dan 200.000. Het hoogste aantal transacties voor e-money op één dag bedroeg 3,4 miljoen.
Bronnen
- Etsuro Ito, Launch of nationwide interoperable transport system IC Cards, Japan Railway & Transport News, nr. 62, October 2013.
- Felica, Wikipedia.
