Japanse 3PL bedrijven actief in service logistiek

Origineel gepubliceerd op de site van Agentschap NL.

Samenvatting
Veel Japanse bedrijven in de maakindustrie verzorgden hun logistiek vroeger zelf. Andere bedrijven sloten via hun logistieke afdeling contracten voor goederenvervoer en -opslag met transport- en warehouse management bedrijven. Tegenwoordig worden logistieke functies steeds vaker uitbesteed aan een gespecialiseerd bedrijf (third party logistics/3PL). Japanse 3PL bedrijven breiden hun logistieke dienstverlening nu verder uit met value-added logistics, onder andere op het terrein van service logistiek. Bedrijven kunnen hun supply chain management uitbesteden en zich richten op hun kernactiviteiten; het maken van een product. De Japanse service logistiek betreft vooral management van reserveonderdelen, kwaliteitscontrole, inspectie en groene logistiek (reverse logistics).

Inzet 1

Service logistiek is de regie van de ‘after sales service’ van een product tot aan het einde van de levenscyclus. Bedrijven leveren steeds vaker een ‘serviceconcept’ in plaats van een product. ‘Pre-sales’ logistieke processen, zoals productie en distributie, worden gekenmerkt door het ‘just-in-time’ principe met grote transportvolumes en een hoge omloopsnelheid van de voorraad. Service logistiek wordt gekenmerkt door het ‘just-in-case’ principe, met kleine transportvolumes en een lage omloopsnelheid van de voorraad. Dit gebied vereist een heel eigen kennisgebied en toepassing van specifieke logistieke besturings- en ICT oplossingen(Topsector Logistiek, bijlage bij de Call for proposals voor TOP-subsidies van NWO MaGW).

Inleiding
Handelsmarkten in Azië zijn de afgelopen jaren steeds internationaler, complexer en extensiever geworden. Daarom heeft het management van goederenstromen, de regie van de toeleveringsketen en internationale logistieke activiteiten zich sinds 2001 met overheidssteun ontwikkeld tot een eigenstandig terrein. Veel Japanse bedrijven concentreren zich na het instorten van de bubble economy op hun kernactiviteiten, waardoor zij logistieke activiteiten geheel of gedeeltelijk zijn gaan uitbesteden aan logistieke dienstverleners of 3PL (third party logistics) bedrijven. (1). Die zijn met hun gespecialiseerde kennis, technologie en netwerken veel effectiever. (2)

In 2005 dachten kenners dat de Japanse logistieke en transportsector aan een forse herstructurering toe was. Yamato Transport Co., Ltd., de Japanse variant van het Amerikaanse UPS, zou misschien kunnen overleven door samen te gaan met een internationaal opererend logistiek bedrijf. Van bedrijven als Nippon Express Co., Ltd. en Kintetsu World Express, Inc. werd verwacht dat zij hun business model sterk zouden moeten veranderen wilden zij overleven. Bedrijven zoals Toshiba Logistics Corp., NNR Global Logistics, Ltd., MOL Logistics Co., Ltd. en Sony Supply Chain Solutions zouden mogelijk verdwijnen omdat zij zouden worden opgekocht en opgaan in grotere internationale bedrijven.

Deze zwaar weer voorspelling wordt begrijpelijk tegen de achtergrond van de structuur van de Japanse logistieke sector, zoals die in de jaren na de tweede wereldoorlog tot in de jaren negentig was ontstaan. Alle Japanse transportbedrijven hadden dochterbedrijven opgericht voor hun internationaal vrachtvervoer, warehousing en distributie en de grote industriële conglomeraten hadden hun eigen in-huis logistieke dochterbedrijven ontwikkeld voor het vervoer van de producten van het moederbedrijf. Deze ontwikkelingen vonden plaats in een omgeving van wetten, regels en ‘cosy business’ praktijken, die het voor buitenlandse bedrijven alleen mogelijk maakten via joint ventures vanaf bepaalde havens en locaties de Japanse markt te bedienen. De strikte prijsregulering verplichtte alle bedrijven grote en kleine klanten dezelfde prijzen aan te bieden. En de in-huis activiteiten van de grote nationale bedrijven breiden zich steeds verder uit met vrachtvoer door de lucht, via de oceaan en via een uitgebreid netwerk van voor wegtransport.

In deze min of meer afgeschermde sector konden de bedrijven met in-huis logistiek verder uitgroeien door hun diensten uit te breiden met nieuwe terminals, opslagfaciliteiten, vrachtauto’s en laad- en ICT-systemendoor gebruik te maken van apparatuur en systemen van hun moederbedrijf en hun vaste toeleveranciers. De logistieke dienstverlening van Japanse bedrijven bereikte daardoor een hoge kwaliteit en stabiliteit. Echter, door het ontbreken van bedrijven die op basis van lage kosten kunnen concurreren betaalden Japanse en buitenlandse klanten een hoge prijs voor deze logistieke dienstverlening. (3)

Toch is deze voorspeling is maar gedeeltelijk uitgekomen. (4) Tegenwoordig zijn de meeste beperkende regels die buitenlandse logistieke bedrijven de toegang tot Japan verhinderden verdwenen. Bedrijven als UPS, DHL en Schenker hebben Japanse bedrijven overgenomen en/of hebben hun business in Japan sterk uitgebreid. UPS en FedEx hebben een forse omzet in Japan (schattingen 2011: resp. 800 miljoen en 1,7 miljard dollar). DHL heeft dit jaar vlakbij Tokio in Sagamihara City in een nieuw logistiek centrum geïnvesteerd waar vanaf maart 2014 klanten ut de detailhandel, mode en maakindustrie kunnen worden bediend. DHL Supply Chain heeft onlangs met elektronicaproducent Konica Minolta een value-added logistics contract getekend. DHL gaat de complete Japanse logistieke operaties van Konica Minolta’s toeleveringsketen ontwerpen en plannen. Uiteindelijk zal DHL alle logistieke faciliteiten van Konica Minolta overnemen. Daarmee is DHL een strategische partner van Konica Minolta geworden. (5) Ook Amazon heeft de laatste jaren fors uitgebreid in Japan. Amazon Japan Logistics startte in 2011 zijn zesde zogenaamde ‘fulfilment center’ in Tokoname City in Aichi. (6)

Een bedrijf, zoals het Amerikaanse Prologis, een Amerikaanse real estate investment trust (REIT), heeft door de toegenomen openheid overal in Japan distributiefaciliteiten bij de grote steden tegen lagere kosten dan Japanse REIT’s opgezet. (7) Nu de prijsregulering is verdwenen zijn logistieke contracten gebaseerd op volume of de ruimte die goederen innemen en op prijsklassen voor de verschillende vormen van dienstverlening. Ook de ICT-systemen zoals bijvoorbeeld warehouse management systemen komen nu ook uit het buitenland en hebben de oude Japanse systemen vervangen. De Japanse bedrijven zijn echter geen van alle verdwenen. Zij hebben zich aangepast aan de nieuwe dynamiek van internationale logistiek en dienstverlening tegen lagere kosten en hoge kwaliteit. Nu de onderhandelingen over een Trans Pacific Partnership en een EU-Japan vrijhandelsakkoord zijn gestart zullen Japanse bedrijven zich opnieuw moeten aanpassen, omdat zij niet kunnen overleven zonder ‘global business’.

Logistiek in Japan

In Japan liggen de logistieke nu kosten op 8,7 procent van het BNP (2011), het laagste percentage van de Asia-Pacific regio. Dit duidt op een betere infrastructuur en lagere barrières in de regelgeving dan landen als Australië, China, Hong Kong, India,, Singapore, Taiwan en Zuid-Korea. In de VS en Nederland lagen de percentages respectievelijk op 8,3 en 8,1 procent. De inkomsten uit 3PL bedroegen in Japan bijna 50 miljard dollar (8,8 procent BNP) terwijl de VS en Nederland respectievelijk 133,8 (10,7 procent) en 9,9 miljard dollar (14,2 procent) aan revenuen behaalden. (8)

De lijst van top 50 internationaal opererende 3PL’s wordt gedomineerd door bedrijven uit de VS en Europa. Op deze lijst komen vijf Japanse bedrijven voor: Nippon Express , Yusen Logistics, Kintetsu World Express, Sankyu en Nissin Corporation voor. Een groeiend aandeel van de bedrijven die 3PL’s gebruiken werkt strategisch met elkaar, dat wil zeggen dat zij behalve het transportmanagement ook het management van de toeleveringsketen aan 3PL’s uitbesteden en/of 3PL’s de leiding geven over verschillende logistieke diensten. (9)

Mobatec (zie inzet 2).

Uitbesteders en 3PL’s, een voorbeeld
Nippon Express (Nittsu), Japans grootste internationale vervoerder, transporteert allerlei goederen via de weg, lucht, zee en spoor. Nittsu levert ook allerlei warehousing diensten en is actief in meer dan vijfendertig landen. Daarnaast specialiseert het zich ook in verhuizingen, geldtransport en vervoer van bouwapparaten. Zo was Nippon Express het eerste 3PL bedrijf dat in China Japanse bedrijven ging ondersteunen met hun logistiek voor de energiesector, consumentengoederen en auto-onderdelen met tientallen warehouses, vrachtdepots en andere logistieke faciliteiten. Vele jaren geleden kreeg Nittsu een meerderheidsbelang in de logistieke operaties van Mitsubishi’s toeleveringsketen in China. Het bedrijf kreeg daarmee beschikking over vrachtdepots, distributiecentra en een uitgebreid wagenpark met vrachtauto’s. Daarmee worden de fabricage- en assemblageprocessen van Mitsubishi en andere Japanse bedrijven en multinationals in China ondersteund wat betreft het just-in-time aanleveren van materialen en componenten en het tijdelijk opslaan van eindproducten. Van speciale logistiek voor Japanse bedrijven in China is het Nippon Express netwerk uitgegroeid tot een nationaal Chinees logistiek netwerk. (10).

Specialisatie in logistieke dienstverlening staat hoog in het vaandel bij Nippon Express. Onlangs vormde het met NEC Logistics een samenwerkingsverband om de internationale markt te bedienen. NEC Logistics heeft de kennis en kunde voor logistiek op het terrein van ICT, terwijl Nippon Express de wereldwijde transportnetwerken heeft. (11) Nippon Express neemt ook een aandeel van 66,7 procent in Panasonic Logistics om gezamenlijk een nieuw logistiek platform voor de elektronische industrie op te zetten. (12)

Samen met Canon gaat Nippon Express nu op de Maasvlakte een distributiecentrum bouwen, waar het de warehouse activiteiten van Amstelveen, Schiphol en Rotterdam bijeen brengt. Het nieuwe centrum moet honderdduizend vierkante meter of groter worden. De besluit heeft te maken met Canons toeleveringsketen. (13) Canons competenties liggen in digitale, optische en beeldverwerkingstechnologieën. Daarom richt het bedrijf zich wat betreft innovatie en productie op de kritische en hoge toegevoegde waarde componenten. Het maken van laagwaardigere onderdelen worden opgedragen aan partners in de toeleveringsketen. Het gevolg is dat Canon zijn eigen productie nauwkeurig moet synchroniseren met die van andere bedrijven wil het de productiekosten laag houden en op tijd de markt kunnen bedienen. Het delen van informatie die verder gaat dan transactie gerelateerde gegevens met toeleveranciers verschaffen hen inzicht in de orders en offerteverzoeken die Canon ontvangt. Dit geïntegreerde informatiesysteem maakt het mogelijk om in real time productie te plannen, levertijden (transport lead time) en voorraden te regelen.

In 2012 kon Canon zodoende het vrachtvervoer door de lucht met de helft terugbrengen door verscheping via zeeschepen. Niet alleen komt daardoor de logistiek op een hoge niveau, maar gaan ook de vervoerskosten en de hoeveelheid CO₂-uitstoot fors omlaag. (14) Nippon Express integreert geleidelijk aan steeds meer functies in de toeleveringsketen. Ook service logistiek, zoals het management van reserveonderdelen en reverse logistics (groene of recycle logistiek) beginnen nu tot het standaardpakker van Nittsu’s diensten te behoren.

Value-added services

Customization

Inventory control

Vendor managed inventory

Merge in transit

Pool distribution

Pieck/pack

ketting (groeperen en verpakken)

Labeling/printing

Lot control

Store support sequencing/metering specialty packaging sub assembly
spare parts

Equipment installation

Call centers

Manufacturing support

Kanban (ondersteuning van productinnovatie)

Inspections

Repair/refurbish

Reverse logistics

Returnable container management

Display building

Figuur 1. Bron: Armstrong & Associates, Inc.

Service logistiek
Wereldwijd gezien zijn transportmanagement (23,7 procent) en warehousing (19,4 procent ) tot nu toe nog de belangrijkste componenten van 3PL dienstverlening. Value-added services staan op de derde plaats (18,7 procent). (8) In fig. 1 zijn enkele value-added diensten aangegeven in rood die typisch tot service logistiek behoren in Japan. In de inzet worden verschillende Japanse voorbeelden van service logistiek beschreven.

Inzet 2

Voorbeelden van service logistiek in Japan

Toshiba is in 2009 over gegaan tot volledige outsourcing van de after sales service activiteiten. Al eerder werden call center, reparatie en transportlogistiek uitbesteed. In 2009 gaf Toshiba’s computer systems group voor Europa, Midden Oosten en Afrika ook de warehousing van reserveonderdelen, het management van kapotte onderdelen en het eigendom van de inventaris in opdracht aan RTS. In het centrale warehouse hebben RTS en Accenture verkooporders, nieuwe onderdelenorders en reparatie en geretourneerde defecte onderdelen bijeengebracht.

In Japan worden jaarlijks ongeveer tien miljoen digitale camera’s en zes miljoen inkjet printers van Canon verscheept. Canon heeft een naam op te houden waardoor het veel aandacht besteedt aan de after sales service. Wanneer digitale camera’s kapot gaan brengt de mobiele telefoon vaak uitkomst, maar wanneer de printer stopt met werken willen gebruikers die meestal zo snel mogelijk gerepareerd hebben. Canon Marketing Japan heeft met Yamato group de haya mente (snelle reparatie) service ontwikkeld. Binnen drie dagen wordt de printer heen en teruggebracht naar Canons reparatiecentrum in Ibaraki, gerepareerd en afgeleverd bij de gebruiker. Verder afgelegen gebieden kunnen rekenen op vijf dagen Yamato doet de verpakking en stelt de rekening op. De gebruiker wordt een dag tevoren gewaarschuwd en maakt een afspraak voor aflevering en betaalt contant bij aflevering.

Kintetsu World Express Logistics services, Return Material Authorization.

Een van de logistieke diensten die Kintetsu World Express levert, is het namens zijn buitenlandse klanten terugnemen van goederen die door kopers in Japan worden teruggegeven. KWE zorgt voor de verscheping en vervanging van deze goederen en voert de defecte producten af (zie fig.)

Yusen Logistics gaat nog een stap verder. Zo heeft het bedrijf in aanvulling op de just-in-time logistieke dienstverlening voor nieuwe producten in Azië, Noord-Amerika en Europa een 24/7 toelevering van vervangende onderdelen voor apparaten van eindgebruikers van Yusens klanten in de halfgeleider industrie opgezet. Hierdoor hoeft de klant niet te investeren in opslag- en andere faciliteiten met klimaatbeheersing. In Noord-Amerika heeft Yusen Logistics een reverse logistics systeem opgezet voor winkels waar klanten aangekochte producten terugbrengen. Dit systeem is geschikt voor de verschillende stappen in het retourproces van producten, van herstel en reparatie tot en met het afdanken van een product.

Hitachi Transport System, dat ook in Nederland gevestigd is, is een internationaal opererende logistieke dienstverlener. Zijn 3PL diensten omvatten: aankoop, selectie en opslag van onderdelen en materialen, productie- en verkooplogistiek, reverse logistics en bundeling opslag/voorraadmanagement en aflevering voor bedrijven in dezelfde sector. Wereldwijde 3PL diensten omvatten behalve internationale verscheping allerlei diensten om de complete export logistiek, inclusief, documenten, douaneafhandeling import en export uit handen van de klant te nemen. Het bedrijf biedt ook installatie service voor precisie-instrumenten, laboratoriumapparatuur, medische apparatuur en andere apparatuur maar ook op- en afbouw van kunstwerken. Op het gebied van logistieke engineering kan Hitachi met de klant werken aan optimale verpakkingsconcepten en de complete logistiek keten van een klant. Andere elementen van de value added services zijn het testen van producten, software upgrading, reparatie en herstellen, assemblage, (her)verpakken, co-manufacturing, kwaliteitscontrole etc. Hitachi Transport System legt zich toe op milieuvriendelijke reverse logistics. Deze activiteiten zijn gericht op het inzamelen van oude IT-apparatuur, recycling van kantoorapparaten en machines, sorteren en hergebruik van gebruikte producten, recycling van huishoudelijke apparaten en afvoeren van afval met giftige polychloorbifenylverbindingen.

Fuji Logistics levert internationale value-added diensten via een netwerk van logistieke centra en transport over zee en via de lucht en de weg inclusief douaneafhandeling. Tot deze dienstverlening hoort onder andere assemblage of het ompakken van goederen in overeenstemming met de lokale regelgeving maar ook de volledige administratie en facturering voor de klant. In Nederland heeft Fuji Logistics een logistiek centrum in Sassenheim dat functioneert als de toegangspoort voor inspectie van goederen en distributie naar alle Europese landen. In Japan zijn de 3PL diensten gebaseerd het zelf ontwikkelde Kaizen systeem, dat de verlader behulpzaam is met maatwerk oplossingen voor opslag, warehousing, afhandeling, distributie inclusief verwerving en aanschaf van materialen of componenten. In Japan levert Fuji Logistics naast 3PL services bijvoorbeeld ook onderhoud en reparatie van (ICT) apparatuur vanuit een vijftigtal logistieke centra voor bedrijven. Verder levert het bedrijf installatie van grote precisie-instrumenten en IT-apparatuur.

Itochu Corporations 3PL logistieke operaties voor farmaceutische industrie vinden plaats vanuit een tiental gespecialiseerde logistieke centra. Behalve voorraadbeheer en verzending van producten worden daar ook diensten met apothekers verleend als verkoop en productie, aanvragen van vergunningen en opslag in verschillende temperatuur zones. Het bedrijf kan omgaan met de speciale logistiek voor vaccins en psychofarmaca, maar ook met die ten behoeve van detailhandel en gemakswinkels.

Mobatec is een Japans bedrijf in Fukuoka, dat de after sales service voor bedrijven als Kyocera, Sanyo en Panasonic verzorgt. Het bedrijf repareert maandelijks tot 20.000 kapotte mobieltjes en smartphones. Mobatec heeft een logistiek systeem opgezet met een call center met Japans, Chinees en Engels sprekende medewerkers, logistiek management en een rapportagesysteem. Het bedrijf vervangt niet alleen gebroken plastic en elektronische onderdelen, maar doet ook de meer ingewikkelde reparaties voor ‘ball grid arrays’ waarvoor hightech soldeertechnieken nodig zijn. Mobatec gebruikt infrarood en röntgen inspectieapparatuur om kortsluiting en gesoldeerde verbindingen te ontdekken. Het bedrijf past ook ‘recycle repair’ toe. Waardevolle componenten van kapotte ic-boards worden opnieuw gebruikt voor reparaties waardoor de reparatiekosten omlaag gaan. Het bedrijf is in staat om binnen twee dagen de telefoons te repareren. Minder dan een procent van de telefoons wordt teruggestuurd.

Bronnen