Mega-solar boom in Japan

Origineel gepubliceerd op de site van Agentschap NL.

Door het hoge Japanse feed-in-tariff voor geleverde zonnestroom schieten de mega-solar installaties als paddenstoelen uit de grond. Steeds meer binnenlandse en buitenlandse bedrijven storten zich op de bouw van mega-solar installaties.

Elk jaar wordt het Japanse feed-in-tariff voor duurzame energie opnieuw vastgesteld. Hoewel het tarief voor zonne-energie dit jaar naar beneden is bijgesteld van 42 naar 38 yen per kWh, is het hoog genoeg om de mega-solar boom te laten voortduren. Immers twintig jaar lang kan de producent van zonnestroom tegen deze prijs leveren.

Feed-in-tariff (FIT) voor zonnestroom
In juli vorig jaar lanceerde de Japanse overheid een feed-in-tariff (FIT) voor aan het net geleverde zonnestroom van 42 yen per kWh. Voor dit bedrag zijn stroomleveranciers verplicht stroom af te nemen van duurzame energiebronnen. Installaties kleiner dan 10 kW kunnen tien jaar voor dit bedrag leveren, installaties groter dan 10 kW gedurende twintig jaar. Voor veel bedrijven buiten de energiesector is het nieuwe tarief een enorme stimulans tot investeringen in zonne-energie. Op dit moment lijkt er een rush op de bouw van mega-solar installaties. Softbank is momenteel het meest bekende bedrijf dat fors investeert in zonne-energie.

Toshiba’s hoog-rendement zonnepanelen en omvormers

Toshiba begon in 2010 met de ontwikkeling van modules en zonnepanelen. In 2011 bereikte het bedrijf met de laatste versie van zijn modules een omzettingsrendement van licht naar stroom van 19,3 procent. Dit hoge rendement is onder andere te danken aan het plaatsen van de elektroden aan de achterzijde van de zonnecellen en de modules om een zo groot mogelijk oppervlak te creëren voor het invangen van het zonlicht en door een antireflectie film te gebruiken om het verlies aan licht door reflectie zo veel mogelijk te verminderen.
Een hoog rendement is ook belangrijk voor de omzetting van de door het zonlicht gegenereerde gelijkstroom in wisselstroom. Toshiba heeft momenteel één van de meest efficiënte industriële omvormers ontwikkeld in drie typen van 100, 250 en 500 kW, die bovendien een minimale ruimte nodig hebben.

Eind 2012 stond er in totaal in Japan 7000 MW aan zonne-energie installaties opgesteld, goed voor 0,77 procent van de Japanse elektriciteitsvoorziening (1). Volgens Bloomberg (2) werd er in Japan vorig jaar voor ruim twee miljard euro geïnvesteerd in grote installaties (installaties op woonhuizen niet meegerekend). Daarmee werd 560 MW aan capaciteit toegevoegd. De verwachting is dat in 2013 de investeringen verder oplopen tot ongeveer 4 miljard euro voor 1460 MW.

Gegevens van het ministerie van economische zaken, handel en industrie laten zien dat in 2012 een oppervlakte van ruim 3100 hectare werd gebruikt om nieuwe zonne-energie systemen te plaatsen, drie maal zoveel als in het voorgaande jaar. Sinds 1992 is dit cijfer nooit zo hoog geweest. Mega-solar installaties in de vorm van parken met zonnepanelen nemen ruim 2000 hectare van het totaal voor hun rekening. Dit is zesenzestig maal zoveel als het voorgaande jaar .

Ongeveer twintig procent van de zonneparken worden gebouwd in het meest noordelijke deel van Japan in Hokkaido. Hier is nog voldoende land te vinden voor grootschalige systemen. Ook in Kyushu in het zuidwestelijke deel van Japan zijn steeds meer mega-solar installaties te vinden. (2)

Op dit moment is de vraag of de snelle groei van het aantal zonneparken nadelig is voor de ontwikkeling van windparken en de stroomprijs. Het tarief voor stroom afkomstig uit windenergie is nu veertig procent lager dan dat voor zonnestroom. Er zou daardoor minder enthousiasme kunnen zijn voor de bouw van windparken ondanks het feit dat zij tegen lagere kosten stroom produceren dan mega-solar installaties.

Vanwege het hogere tarief voor zonnestroom wordt verwacht dat er meer investeringen in zonne-energie zullen plaatsvinden dan in andere vormen van duurzame energie. De tarieven worden doorgegeven aan huishoudens die naar verwachting dit jaar ongeveer 120 yen (1 euro) per maand meer zullen gaan betalen. Vorig jaar betaalden huishoudens maandelijks 87 yen meer.

Het afgelopen jaar zijn de prijzen van op silicium gebaseerde zonnepanelen twintig procent gedaald. Prijzen voor complete systemen van huishoudens zijn veertien procent gedaald en kosten nu ongeveer tweeduizend euro per kW.

Tariefverlaging
In maart heeft een groep experts het ministerie geadviseerd per 1 april de tarieven voor zonnestroom met tien procent te verlagen. Volgens de JPEA* zal de tariefsverlaging van weinig invloed zijn op de groei van deze markt. Een prijs van 37,8 yen per kWh (inclusief 5% BTW) voor twintig jaar blijft aantrekkelijk genoeg voor grote projecten, omdat zij voor ontwikkelaars ongeveer zes procent opbrengst leveren. Het advies van de groep wil het tarief voor windenergie intact laten op 23,1 yen per kWh. Volgens de JWPA* is dit het minimum niveau voor het stimuleren van de ontwikkeling van windenergie. En wanneer dit gehandhaafd blijft is dit gunstig voor toekomstige ontwikkelingen, omdat er ook nog andere problemen zijn op te lossen, zoals de koppeling met het stroomnetwerk en de deregulering.

Fig. 1 Nieuwe feed-in-tariffs per 1 april 2013 voor duurzame energie (achtereenvolgens: zon, wind, hydro, geothermisch en biomassa) (bron: ref. 3).

Er zijn nog vier andere tarieven voor energie uit duurzame bronnen. Voor geothermische energie adviseerde de groep experts 27,3 yen per kWh voor installaties van 15.000 kW of groter, en 42 yen voor kleinere, gedurende vijftien jaar. Voor hydro-elektrische energie is het voorgestelde tarief 25,2 tot 35,7 yen per kWh gedurende twintig jaar, afhankelijk van de grootte van de installatie. Voor biomassa werd voorgesteld een tarief van 13,65 tot 40,95 yen per kWh gedurende twintig jaar.

Begin april besloot het ministerie dit advies over te nemen. Daarmee is de tien procent FIT-verlaging voor zonnestroom definitief (kleine installaties 38 yen; grote installaties 37,8 yen). De tarieven voor de andere bronnen van duurzame energie blijven gelijk aan die van vorig jaar (zie fig. 1). (3)

Groot, groter, grootst
Het grootste mega-solar project zal deze zomer van start gaan in Aichi. Mitsubishi Corporation en C-Tech Corporation hebben in januari een overeenkomst gesloten met het Aichi Public Enterprise Bureau en de stad Tahara om een mega-solar installatie te bouwen, ter waarde van bijna 200 miljoen euro. Gezamenlijk richten zij daarvoor een bedrijf op met de naam Tahara Solar Co., Ltd. Dit bedrijf gaat de 77 MW installatie exploiteren. In 2014 zal de eerste stroom geleverd worden aan Chubu Electric Power. Het Tahara project is naar verwachting niet erg lang meer de grootste (zie kader). (4)

Toshiba en SunEdison

Toshiba en SunEdison, een van de grootste bouwers van grote zonne-energie systemen uit Californië, hebben besloten met elkaar samen te werken wat betreft de belangrijkste onderdelen van mega-solar installaties en de bijbehorende technologieën. Net zo als een aantal andere buitenlandse bedrijven wil SunEdison stroom gaan leveren en verkopen in Japan. Sun Edison doet dit echter door samenwerking met een Japanse partij. Toshiba wordt verantwoordelijk voor de bouw van de installaties en SunEdison voor de aankoop van grond, het verwerven van fondsen voor de constructie en de verkoop van de stroom. Toshiba is op dit moment al in gesprek over vier tot vijf mega-solar systemen van ongeveer 100.000 kW elk. Naar verwachting loopt de orderportefeuille voor Toshiba op tot ongeveer twee miljard euro tot aan het einde van de het huidige fiscale jaar (eind maart 2014). Het doel is om in een latere fase gezamenlijk projecten buiten Japan te realiseren. (5)

Een nog groter project moet van start gaan op het eiland Sasebo in het zuidwesten van Japan aldus een krant uit Nagasaki. De 400 MW installatie zal worden ontwikkeld door Photovolt Development Partners GmbH die daarvoor met een aantal partners in mei een overeenkomst zal sluiten. Dit grote project ter waarde van bijna een miljard euro zal zijn stroom gaan leveren aan Kyushu Electric Power. (6)

Marktverwachting
Volgens Bloomberg kunnen de marktverwachtingen nu geprojecteerd worden op 6,1 tot 9,4 GW in 2013 voor installaties van nutsbedrijven en commerciële ondernemingen. (7)

* JPEA = Japan Photovoltaic Energy Association; JWPA = Japan Wind Power Association.

Bronnen