Mihoko Ishii, NOST Tokyo
Origineel gepubliceerd op de site van Agentschap NL.
Samenvatting
Japan heeft voor het eerst stofdeeltjes van een hemellichaam anders dan de maan naar de aarde gehaald. Omdat er op de zeer kleine planetoïde Itokawa geen aantrekkingskracht heerst, zijn de deeltjes in dezelfde staat als bij de geboorte van de planetoïde. Het ruimtevaartagentschap hoopt dat het materiaal nieuwe inzichten zal geven in het ontstaan van het zonnestelsel.
Details
Ruimtesonde Hayabusa keerde in juni van dit jaar terug naar de aarde. Na vijf maanden onderzoek, bevestigde het Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA *1) op 16 november 2010 dat de capsule van Hayabusa vijftienhonderd stofdeeltjes van de planetoïde bevatte. De kleine stofdeeltjes van ongeveer 0,01mm hadden net als op de aarde hoge concentraties van olivijn en pyroxeen, mineralen die door stolling vorm krijgen bij het afkoelen van magma met een hoge temperatuur (figuur 1). Uit analyse bleek dat de ijzerconcentratie tweemaal zo hoog is als vergelijkbare materie op aarde. De analyse kwam overeen met data die Hayabusa had verzameld met een remote sensing instrument (figuur 2). Ook is er geen stollingsgesteente van de aarde gevonden in de capsule. Hierdoor kwam JAXA tot de conclusie dat deze stofdeeltjes van de planetoïde Itokawa zijn.
Figuur 1: Samenstelling van stofdeeltjes gevonden in de capsule van HAYABUSA [1]
Figuur 2: IJzer in de stofdeeltjes van HAYABUSA[1]
De volgende stap van de analyse wordt uitgevoerd door de Spring-8(*2), de grootste synchrotronstraling faciliteit ter wereld van het Japans overheidsonderzoeksinstituut RIKEN(*3). Deze moet achterhalen wanneer deze deeltjes zijn ontstaan en inzicht geven over de temperatuur en andere omstandigheden bij de geboorte van Itokawa. Deze onderzoeksresultaten zullen bekend worden in januari 2011.
Planetoïde Itokawa
Planetoïde Itokawa draait in een baan tussen Aarde en Mars op ongeveer 300 miljoen kilometer afstand van de aarde. Experts zeggen dat Itokawa ongeveer 4,6 miljard jaar geleden samen met het zonnestelsel ontstaan is, en dat de materie grotendeels onveranderd is gebleven sinds haar vorming. Een van de missies van de sonde Hayabusa was het terugbrengen van monsters van dit ruimte ‘fossiel’. De monsters zullen inzichten geven over de materie bij de geboorte van de planeten in ons zonnestelsel.
Hulde aan bedrijven
De zeven jarige reis van Hayabusa was verre van probleemloos. Ondanks de vele uitdagingen, was het de Japanse technologie die Hayabusa toch veilig terugbracht op de aarde na haar reis van 6 miljard kilometer in de ruimte. President Kazuaki Kama van IHI Corp, de ontwerper van de hittebestendige capsule zei, “het succes geeft aan hoe geavanceerd Japanse technologie is”. Zijn bedrijf heeft ook de M-V raket ontworpen waarmee Hayabusa gelanceerd werd in 2003. JAXA zwaait lof toe aan betrokken bedrijven als NEC, verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de ionenmotoren die op zonne-energie draaien. De technologie die het bedrijf inzette om energie te besparen heeft voor een groot gedeelte bijgedragen aan de veilige terugkeer. Professor Hashimoto van JAXA geeft ook een groot compliment aan Fujitsu Ltd. voor zijn communicatietechnologie. Zonder de meettechnologie van Fujitsu was de capsule met de waardevolle ruimtemonsters nooit zo snel gevonden. (figuur3)
Figuur 3: Betrokken bedrijven bij ‘Hayabusa’ project [4]
Volgende generatie Hayabusa
JAXA is al bezig met de volgende generatie Hayabusa, de ‘Hayabusa-2’. De planning is om in 2014 af te reizen naar een ander planetoïde, de 1999JU3. De 1999JU3 is rijk aan koolstof dat essentieel is voor het leven. De Hayabusa-2 zal met explosieven van 30cm groot een krater slaan in het oppervlak van de planetoïde. Deze zal materiaal blootleggen dat ondergronds beschermd was tegen het zonlicht en kosmische straling. Ook de methode van het terugbrengen van de monsters zal veranderen. De Hayabusa-2 zal alleen een capsule naar de aarde laten terugkeren, maar zelf in de ruimte blijven om toekomstig onderzoek te ondersteunen vanuit de ruimte.
*1: JAXA (Japan Aerospace Exploration Agency): http://www.jaxa.jp/index_e.html
*2: Spring-8: http://www.spring8.or.jp/e
*3: RIKEN: http://www.riken.go.jp/engn/index.html
Bronnen
1. JAXA special site Hayabusa: http://www.jaxa.jp/projects/sat/muses_c/index_e.html
2. The Nikkei Weekly November 22, 2010: http://e.nikkei.com/e/ac/20101122/TNW/Nni20101122FR6HAYAA.htm?NS-query=hayabusa
3. Nikkei November 17, 2010: http://e.nikkei.com/e/ac/TNKS/Nni20101116D16JFA25.htm?NS-query=hayabusa
4. The Nikkei Weekly June 21, 2010: http://e.nikkei.com/e/ac/20100621/TNW/Nni20100621FR4JAXA2.htm?NS-query=hayabusa NEC
5. The Nikkei Weekly November 8, 2010: http://e.nikkei.com/e/ac/20101108/TNW/Nni20101108TC4SPACE.htm?NS-query=hayabusa
Zie ook http://www.twanetwerk.nl/default.ashx?DocumentId=8127
